Sữa là sản phẩm dinh dưỡng được sử dụng rất phong phú hiện nay. Tuy nhiên, nếu sử dụng sữa không đúng cách hoặc thiếu kiến thức và hiểu biết trong quá trình sử dụng sữa, hay các sản phẩm được làm từ sữa, bạn sẽ rất dễ gặp phải những vấn đề khác nhau về sức khỏe. Uống sữa bột bị tiêu chảy cũng là một trong những trường hợp như thế.
Uống sữa bột bị tiêu chảy
Tình trạng tiêu chảy sau khi uống sữa bột thường xuất hiện với trẻ nhỏ. Hiện tượng tiêu chảy đối với trẻ nhỏ là số lượng đại tiện/ngày lớn hơn 3 lần, với phân lỏng và chứa nhiều nước hơn bình thường. Tiêu chảy là tình trạng không hiếm gặp nhưng mức độ nguy hiểm lại không thể chủ quan. Người trưởng thành hay trẻ nhỏ khi gặp phải vấn đề tiêu chảy sau khi uống sữa bột đều cần xem xét những nguyên nhân sau đây
Thông thường, sau khi uống sữa bột, đường sữa hay còn được gọi là lactose sẽ đi vào hệ tiêu hóa và được phân giải thành đường đơn nhờ có enzyme Lactase để dễ hấp thụ và cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Như vậy, đối với những trường hợp niêm mạc ruột không sản xuất đủ enzyme lactase, đường sữa (lactose) không được phân giải sẽ đi thẳng xuống tá tràng và bị lên men bởi các vi sinh vật ở đây. Lượng axit và khí thoát ra trong quá trình lên men gây ra hiện tượng tiêu chảy đi kèm với đầy hơi, đau bụng, nôn, sôi bụng.
Mặc dù tình trạng này không được xem là nguy hiểm đến tính mạng, nhưng các triệu chứng xuất hiện trong trường hợp này thường rất khó chịu, xuất hiện sau 15 phút đến 2 giờ sau khi uống sữa, hoặc các sản phẩm được làm từ sữa.
Thay vì không hấp thụ được lactose do thiếu enzyme lactase, dị ứng sữa lại là hiện tượng xảy ra khi cơ thể có phản ứng với một hoặc một vài protein có trong sữa, như whey hoặc casein. Trong tất cả các loại sữa, sữa bò được cho là loại sữa dễ gây ra tình trạng dị ứng sữa nhất. Điều đó giải thích được hiện tượng tiêu chảy sau khi uống sữa bột, bởi hầu hết sữa công thức, hay sữa bột để là sản phẩm của sữa bò.
Các dấu hiệu và triệu chứng của dị ứng sữa thường xuất hiện trong khoảng 5 phút đến 3 giờ sau khi uống sữa. Ngoài tiêu chảy, người dị ứng sữa còn gặp phải các vấn đề bao gồm: khó thở, nổi mề đay và nôn, đau bụng, phân có máu, chảy nước mũi, ho, phát ban da, …
Dị ứng sữa không phải là vấn đề về hệ thống tiêu hóa như việc không dung nạp được lactose, mà nó liên quan đến hệ miễn dịch của bạn. Kháng thể IgE (globulin miễn dịch) nhận diện các protein trong sữa như là một chất lạ và cố gắng loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể. Đây chính là lý do gây ra những đáp ứng miễn dịch.
Mặc dù hiện tượng tiêu chảy sau khi uống sữa bột của 2 trường hợp này khá giống nhau, nhưng người bị dị ứng sữa dễ gặp phải nguy hiểm hơn so với người không dung nạp được Lactose. Trong trường hợp xấu nhất, người bị dị ứng sữa có thể gặp phải sốc phản vệ, ảnh hưởng đến tính mạng
Một số người gặp phải tình trạng tiêu chảy sau khi uống sữa lúc bụng đói. Hiện tượng này xảy ra là do cơ thể không tiêu hóa, hay hấp thụ được dưỡng chất nói chung có trong sữa.
Chất lượng sữa, đặc biệt là sữa bột phụ thuộc vào 2 yếu tố chính. Đó là do cách sử dụng và do chất lượng làm việc của nhà sản xuất sữa.
Đối với việc chất lượng sữa không tốt do cách sử dụng có thể kể đến các trường hợp sau đây: pha sữa không đảm bảo vệ sinh, sử dụng sữa hết hạn, hoặc sữa không được bảo quản tốt. Quá trình pha sữa có vai trò vô cùng quan trọng đối với những người sử dụng sữa bột. Nếu dụng cụ pha sữa của bạn không sạch sẽ, bạn sẽ dễ bị tiêu chảy do vi khuẩn bám vào dụng cụ và lây nhiễm qua sữa. Bên cạnh đó, sữa hết hạn hay sữa không được bảo quản tốt cũng có thể gây ra tiêu chảy do bị biến chất, bám bụi bẩn, hoặc bị côn trùng tiếp cận
Đối với trường hợp tiêu chảy do chất lượng sữa kém: Đây là một nguyên nhân không thể không kể đến, bởi hiện tại trên thị trường có rất nhiều loại sữa xuất hiện, trong đó có cả những sản phẩm giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ, hay không mô tả đủ các thành phần chính cũng rất dễ gây ra khó khăn cho quá trình tiêu hóa của bạn, khiến bạn gặp phải tình trạng tiêu chảy sau khi uống sữa bột.
Đối với bất cứ trường hợp nào, bạn cũng cần xem xét kỹ lại những triệu chứng, biểu hiện, hay thói quen của bản thân, cũng như cân nhắc, tìm hiểu thêm về sản phẩm mình đang sử dụng. Khi bị tiêu chảy, bạn có thể sử dụng men vi sinh tiêu hóa để giảm tình trạng tiêu chảy.
Đối với những trường hợp tiêu chảy sau khi uống sữa bột vì không dung nạp được lactose, dị ứng sữa, bạn cần ngừng uống sữa ngay lập tức. Dĩ nhiên, không chỉ sữa mà các sản phẩm được làm từ sữa đều là thứ kiêng kỵ trong chế độ ăn uống hàng ngày của bạn. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, tiêu chảy do không dung nạp được lactose và bị dị ứng sữa biểu hiện rất giống nhau. Nếu vậy, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Ngoài ra, đối với trẻ em, các mẹ nên cho bé uống thêm nhiều nước và tiếp tục bổ sung các chất dinh dưỡng cho bé. Trong trường hợp bé rất cần sữa cho sự phát triển, các mẹ có thể pha loãng sữa, hoặc chọn các loại sữa không có chứa lactose (lactose free). Nếu trẻ có dấu hiệu biếng ăn, chậm phát triển sau quá trình điều trị tiêu chảy sau khi uống sữa, các mẹ nên đưa bé đến chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn những biện pháp tốt hơn.
Trong trường hợp người bị dị ứng nặng với sữa, nghĩa là có phản ứng mạnh với cả các sản phẩm được làm từ sữa, hãy chắc chắn rằng mình luôn mang theo thuốc kháng histamine hoặc nắm chắc các chỉ định của bác sĩ để có thể ngay lập tức cấp cứu cho bản thân trong trường hợp khẩn cấp.
Nếu bạn hay trẻ nhỏ bị tiêu chảy sau khi uống sữa bột do sữa bị hết hạn, hay được bảo quản đúng cách, hãy kiểm điểm lại bản thân, và cẩn thận trong quá trình sử dụng sản phẩm sữa hơn nhé. Nếu bạn bị tiêu chảy do uống sữa lúc đói, chỉ cần thay đổi giờ giấc phù hợp hơn để dung nạp sữa là được.
Hãy đảm bảo rằng bạn luôn đọc kỹ những thông tin trên bao bì sản phẩm, cũng như có những kiến thức và hiểu biết tối thiểu về các thương hiệu sữa đảm bảo an toàn thực phẩm như Elife để có thể đưa ra những lựa chọn thông minh cho bản thân và gia đình.
Dựa trên những chia sẻ phía trên, hy vọng bạn đã có thêm những thông tin cần thiết để lựa chọn và sử dụng sữa đúng cách, cũng như khắc phục được tình trạng tiêu chảy sau khi uống sữa bột. Elife luôn sẵn sàng đồng hành để tư vấn và hỗ trợ, giúp bạn có những trải nghiệm tốt nhất!